De vier beroepen binnen de installatietechniek

Installatietechniek; welke beroepen vallen eronder en wat zijn dan precies de werkzaamheden? Onder installatietechniek vallen een hele reeks aan beroepen en branches. In deze post hebben we de vier meest gangbare branches op een rij gezet en ontdek je welke werkzaamheden daarbij horen.

Je kunt de installatietechniek in twee verschillende takken opdelen; de W-installaties en de E-installaties. De W staat voor werktuigkundige installaties en E voor elektrotechnische installaties. Hoewel ze onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn richten we ons in deze blog op de W-installaties en daar vallen de volgende branches onder:

• Verwarmingstechniek;
• Sanitaire techniek;
• Klimaattechniek (luchtbehandeling);
• Koeltechniek

Wil je meer weten over installatietechniek en wat dit precies inhoudt? Alles over installatietechniek lees je in dit artikel.

1) Verwarmingstechniek – verwarmingsmonteur

Deze installatie bestaat uit één of meerdere ketels verbonden aan een leidingnet dat warm water rondpompt naar verschillende eindgebruikers. Denk daarbij aan radiatoren, convectoren maar ook luchtbehandelingskasten of vloerverwarming. Het doel is verwarmen van de woning of gebouw.

Je werkzaamheden als verwarmingsmonteur bestaan uit het aanleggen, buigen, monteren en lassen van het leidingnetwerk. Voordat de installatie in gebruik genomen wordt, stel je de ketel in bedrijf en zorg je dat alles waterzijdig is ingeregeld zodat elke gebruiker de juiste hoeveelheid water krijgt. De ketel zelf sluit je aan op rookgasafvoer. Naast de cv-ketel zie je tegenwoordig steeds meer de warmtepomp oprukken als bron van verwarming. Omdat een warmtepomp dezelfde techniek gebruikt als een koelmachine moet je in dat geval over voldoende koeltechnische kennis beschikken.

2) Sanitaire techniek – loodgieter

Onder een sanitaire installatie vallen alle componenten die zijn aangesloten op een waterleiding en dit water afvoeren naar het riool. Eigenlijk is het alles wat tussen de watermeter en het riool in zit, inclusief leidingwerk. Van het toiletpot tot douche en keukenkraan.

Een installateur van sanitair (loodgieter, zie ook laatste alinea) heeft te maken met veel verschillende componenten en materialen. Naast de waterleiding installeer je ook de afvoer. Waterleidingen zijn gemaakt van staal, koper of kunststofslangen met aluminium binnenwand. Het monteren van het waterleidingnet is vergelijkbaar met het monteren van het verwarmingsnet. De afvoerleidingen zijn van kunststof en worden altijd op afschot gemonteerd zodat het water op een natuurlijke manier (lees, zwaartekracht) wordt afgevoerd.

3) Klimaattechniek (luchtbehandeling) – klimaattechnicus

Kantoren, restaurants, maar ook bioscopen of musea, allemaal maken ze gebruik van een klimaatinstallatie. Eigenlijk valt hieronder zo’n beetje elk gebouw behalve woningen. Klimaatinstallaties zijn er in verschillende varianten, maar ze bestaan altijd uit een luchtbehandelingskast die de buitenlucht aanzuigt en behandeld. Deze geconditioneerde lucht wordt door middel van een kanaalsysteem naar de verschillende ruimtes gebracht en ingeblazen met roosters. Ventilatoren, regelkleppen, maar ook sensoren en thermostaten zijn allemaal onderdeel van de installatie.

De installateur van een klimaatinstallatie verbindt de luchtbehandelingskast(en) en de verschillende ruimtes met een uitgebreid netwerk van kanalen en buizen. Denk daarbij aan dunwandig staal, geïsoleerde buizen, maar ook flexibele slangen. De installatie wordt zo gemonteerd dat er zo weinig mogelijk geluid optreedt. Tijdens het installeren van de kanalen kom je verschillende hindernissen tegen in de vorm van doorvoeringen en brandwerende zones. Je werkzaamheden bestaan voornamelijk uit het uitzetten van beugels en bevestigingsmateriaal, verbinden van kanaaldelen en motneren van appendages zoals regel- en brandkleppen.

4) Koeltechniek – koelmonteur

Een koeltechnische installatie zorgt voor koude lucht, koud water en/ of koude producten zoals levensmiddelen. Ook een vriesinstallatie valt onder de koeltechniek. Een koelinstallatie is zo gemaakt dat het de thermische energie uit een specifiek medium haalt en afgeeft aan de omgeving. Hieronder vallen ook warmtepompen aangezien een warmtepomp dezelfde techniek gebruikt. In plaats dat het de thermische energie uit het medium trekt, voegt hij die juist toe.

Een koelinstallatie bestaat uit vier hoofdcomponenten waarvan de verdamper het onderdeel is dat voor de daadwerkelijke koeling zorgt. Deze hangt dan ook in de koelcel, ruimte of is onderdeel van een luchtbehandelingskast. Als koelmonteur verbind je de verdamper met de rest van de machine die in een technische ruimte of op het dak staat. Het leidingwerk bij een koelinstallatie bestaat uit een pers- en zuigleiding en wordt bijna altijd gesoldeerd. Bij een lang leidingnet heb je te maken met zogenaamde oil traps. Een koelmonteur vult de installatie met koudemiddel. Omdat koudemiddel een extreem broeikasgas is, mag alleen een gecertificeerd monteur werken aan koelinstallaties en warmtepompen.

Conclusie

Veel van bovenstaande installaties zijn met elkaar verbonden of hebben overlap. Een verwarmingsketel verzorgt het warm water voor de sanitaire installatie en de klimaatinstallatie. En koeltechniek is weer geïntegreerd in klimaatinstallaties of – in de vorm van warmtepompen – verwarmingstechniek. Installatiebedrijven bieden dan ook verschillende disciplines aan. Ga je aan de gang als installatiemonteur dan heb je dikke kans dat je aan verschillende installaties werkt.

Een oude term die nog regelmatig wordt gebruikt is loodgieter. Van ouds was een loodgieter iemand die lood bewerkte en daar dakgoten en regenpijpen van maakte en ophing. Naarmate de techniek zich verder ontwikkelde werden huizen voorzien van waterleidingen en gas. Deze leidingen werden ook weer van lood gemaakt. De loodgieter evalueerde uiteindelijk tot installateur. Een proces dat met de huidige energietransitie nog lang niet is uitontwikkeld.